Nieuws
5x eerste hulp bij ongelukken op de opvang
25-02-2025Natuurlijk is jullie opvanglocatie een veilige plek voor kinderen met traphekjes, stopcontactbeveiligers en bescherming voor kleine vingertjes tussen de deuren. Toch zal er, ondanks alle maatregelen, af en toe een kind hard vallen of kan er een ander ongeluk gebeuren. Hoe moet je dan handelen? 5 (ernstige) ongelukken en hoe te handelen op een rij.
Als pedagogisch medewerker weet je natuurlijk dat je tomaatjes door midden moet snijden en volg je jaarlijks of tweejaarlijks je EHBO-opfriscursus. Dit zodat je weet wat je moet doen als het tóch fout gaat. Maar verstikking is niet het enige wat kan gebeuren. Het kleine kinderen-EHBO-boek – Voorkom de meest ernstige kinderongevallen van Fieke slee-Wijffels en Mariëlle Vehmeijer-Heeman is onlangs verschenen. Hierin wordt uitgelegd wat je in verschillende situaties moet doen om een kind zo snel en goed mogelijk te helpen bij diverse (ernstige) ongelukken. Het boek is gericht op ouders, maar kan natuurlijk ook goed als naslagwerk in de kinderopvang gebruikt worden.
Onderstaande 5 tips komen uit dit boek.
Gevallen
Is een kindje gevallen, beoordeel de situatie dan altijd in deze volgorde:
Actie
Roep om hulp.
Let op gevaar.
Wat is er gebeurd?
Bewusteloos?
Luchtwegen vrij?
Ademhaling?
Bloeding?
Ander letsel
Heeft het kind rug-of nekletsel? Verplaats het kind dan niet onnodig. Als je dit vermoeden hebt, vervoer het kind dan niet zelf naar het ziekenhuis, maar bel een ambulance. Is het kind van een aanzienlijke hoogte op de rug of het hoofd gevallen, pak het kind dan niet op. Help het kind waar het gevallen is (tenzij dit een gevaarlijke situatie is). Ga na of het kind nog reageert. Vraag of hij of zij in orde is en schud eventueel zachtjes aan de schouders (tenzij je vermoed dat er nek- of rugletsel kan zijn).
Controleer de eerste zes uur het bewustzijn van het kind door eenvoudige vragen te stellen of opdrachten te laten uitvoeren. Na zes uur controleer je dit nog één keer in de twee uur – ook ’s nachts. Als het kind niet normaal reageert, klaagt over hevige hoofdpijn, aanhoudende misselijkheid of braakt, neem je direct contact op met een arts of het ziekenhuis.
Brandwonden
Heeft een kindje een brandwond opgelopen? Beoordeel de wond dan in onderstaande volgorde:
Actie
Stop het verbrandingsproces.
Koel de brandwond.
Voorkom onderkoeling.
Inspecteer de huid
Verwijder alle doordrenkte kleding van het kind. Het verwijderen van de kleding kan onder een lauwe douche. Wanneer kleding vastzit aan de huid, laat het dan zitten, maar knip de rest eromheen af. Een eventuele luier moet zo snel mogelijk worden verwijderd. Koel het verbrande oppervlak 10 minuten lang met lauwwarm zachtstromend kraanwater. Gebruik géén ijs of ijswater: dit kan de brandwond verdiepen, wat de kans op blijvende littekens vergroot. Het te lang koelen van een heel groot gedeelte van het lichaam van een kind met koud water kan tot onderkoeling leiden, let hier dan ook op. Onderkoeling vindt plaats bij een lichaamstemperatuur lager dan 35ºC.
Smeer vervolgens niets op de brandwond, open geen blaren en leg verbrande armen of benen hoog. (Boven het niveau van het hart. Dit is om verdere zwelling te voorkomen.) Geef het kind niets te eten of drinken en bedek het verbrande gebied met een los, droog, steriel gaas of een schone doek, bijvoorbeeld een schone theedoek. Vermijd verbandmiddelen die aan de wond blijven kleven.
Vlamverbranding
Beoordeel de situatie van het kind bij vlamverbranding in de hieronder beschreven volgorde. Zo wordt het meest ernstige of levensbedreigende letsel als eerste behandeld.
Actie
Roep om hulp.
Let op gevaar.
Wat is er gebeurd?
Bewusteloos?
Luchtwegen vrij?
Ademhaling?
Bloeding?
Ander letsel?
Als het kind nog in contact staat met de elektriciteitsbron, bijvoorbeeld doordat hij of zij vastzit aan een snoer, elektrisch apparaat of een spijker in het stopcontact heeft gestoken, raak het kind dan niet aan. Zet de stroom uit door de stekker uit het stopcontact te trekken of de hoofdschakelaar uit te schakelen (de hoofdschakelaar bevindt zich in de meterkast, meestal naast de voordeur). Mocht dit niet lukken, pak dan een droge doek of stoffen ovenhandschoen en een houten stok, bezem of een groot boek en duw het kind van de elektriciteitsbron af, terwijl je zelf op een houten stoel, droge rubberen deurmat of een jas staat.
Bij een vermoeden van schade aan de luchtwegen door inademing van rook of door hitte (in een afgesloten ruimte) of bij brandwonden aan het gezicht en/of de hals, laat je het kind niet liggen, maar plaats je het kind in een halfzittende houding. Ook al zijn er geen wonden zichtbaar, neem bij elektriciteitsverbranding of een elektriciteitsschok altijd contact op met een arts.
Koolmonoxidevergiftiging
Beoordeel de situatie van het kind in het geval van koolmonoxidevergiftiging in de hieronder beschreven volgorde. Zo wordt het meest ernstige of levensbedreigende letsel als eerste behandeld.
Actie
Roep om hulp.
Let op gevaar.
Wat is er gebeurd?
Bewusteloos?
Luchtwegen vrij?
Ademhaling?
Bloeding?
Ander letsel?
Ook al knapt het kind ogenschijnlijk op, bel bij een mogelijke koolmonoxidevergiftiging altijd voor medische hulp. Ga geen ruimte binnen waarin je een giftige stof vermoedt. Zet ramen en deuren direct wijd open. Gebruik geen apparaten die een vonk (of vlam) kunnen geven, zoals een lichtschakelaar, telefoon, aansteker of lucifer. Breng, wanneer je dit snel en veilig kunt doen, het kind naar buiten in de frisse lucht en zorg ervoor dat ook alle andere kinderen de ruimte verlaten. Ga de ruimte pas weer in, nadat het is goedgekeurd door erkende instanties.
Ga na of het kind nog reageert. Vraag of hij of zij in orde is. Schud zachtjes aan zijn of haar schouders (zonder het hoofd te bewegen). Schud niet aan de schouders, als je denkt dat er nek- en/of rugletsel kan zijn. Laat ook jezelf en/of de andere kinderen nakijken als een kind een koolstofmonoxidevergiftiging heeft opgelopen.
Vergiftiging en chemische verbranding
Beoordeel de situatie van het kind bij vergiftiging of chemische verbranding altijd in de hieronder beschreven volgorde, zodat het meest ernstige of levensbedreigende letsel als eerste wordt behandeld.
Actie
Roep om hulp.
Let op gevaar.
Wat is er gebeurd?
Bewusteloos?
Luchtwegen vrij?
Ademhaling?
Bloeding?
Ander letsel?
Als je twijfelt over een mogelijke vergiftiging, bel dan voor de zekerheid altijd de huisarts of 112 voor medisch advies. Batterij ingeslikt? Ga direct met het kind naar het ziekenhuis. Een batterij kan al na 15 minuten (ernstige) schade veroorzaken. Geef elke 10 minuten 10 ml honing (als het kind ouder is dan twaalf maanden). Geef het verder niets te eten of te drinken. Neem altijd de originele verpakking mee of zorg voor zo veel mogelijk informatie als je naar het ziekenhuis gaat. Zoals de fles, de pillenstrip met de overgebleven inhoud of een stuk van de plant, liefst een blad en bloem of vrucht. Als dit niet mogelijk is, neem dan duidelijke foto’s van het product, zodat het voor het medisch personeel duidelijk is welke stof de vergiftiging heeft veroorzaakt en dus welke behandeling moet worden gestart. Wat te doen bij een giftige stof in de ruimte? Kijk onder het kopje ‘koolmonoxidevergiftiging’.
Meer info en tips? Die vind je in Het kleine kinderen-EHBO-boek.
